Zakup akcji na giełdzie powoduje, że inwestor staje się współwłaścicielem spółki. Zyskuje w ten sposób znacznie więcej niż tylko możliwość sprzedaży papierów z ewentualnym zyskiem.

Dywidenda, informacja, pierwszeństwo do akcji nowej emisji, zgłaszanie uchwał, udział w podziale majątku – to podstawowe prawa, z których może korzystać właściciel akcji.

W kolejnym odcinku z cyklu „Cały ten rynek…” tłumaczymy, na czym one polegają i do czego zobowiązane są spółki wobec inwestorów.

1. Prawo do dywidendy

Jako posiadacz akcji spółki giełdowej masz prawo nie tylko do rozporządzania nimi i sprzedaży w dowolnym momencie – oczywiście pod warunkiem, że po drugiej stronie arkusza zleceń znajdzie się kupiec, proponujący satysfakcjonującą cię cenę.

Akcjonariusze mają również prawo do udziału w zyskach wypracowanych przez spółkę, a więc do tzw. dywidendy. Po zakończeniu roku obrotowego Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy decyduje, w jaki sposób podzielić osiągnięty zysk – jego część bądź całość może zostać wówczas przeznaczona do podziału między akcjonariuszy.

W takiej sytuacji, nawet jeżeli masz tylko jedną akcję spółki, należy ci się wypłata proporcjonalnej części dywidendy. Następuje to automatycznie w ustalonym wcześniej dniu wypłaty.

Pamiętaj, że prawo do udziału w zysku mają akcjonariusze, którzy są posiadaczami akcji w dniu ustalenia prawa do dywidendy. Poza tym dywidendy są objęte obowiązkiem zapłaty 19% „podatku Belki”, podobnie jak sprzedane z zyskiem akcje.

2. Prawo do informacji

Wszyscy akcjonariusze spółki mają prawo równego dostępu do informacji na temat podejmowanych przez nią działań. To prawo mogą realizować, biorąc udział w Walnych Zgromadzeniach Akcjonariuszy, jak również oczekując odpowiedzi na zadawane spółce pytania.

Warto pamiętać, że spółki giełdowe muszą wypełniać szereg obowiązków informacyjnych wobec akcjonariuszy – są zobowiązane np. do publikacji raportów finansowych, a także bieżących informacji, które mogą mieć wpływ na cenę akcji na giełdzie.

Obowiązki informacyjne spółek są regulowane przepisami na poziomie krajowym i europejskim. Jednym z najważniejszych dokumentów w tym zakresie jest „Ustawa o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych”, zwana powszechnie „Ustawą o ofercie”.

Wypełniając obowiązki informacyjne wobec posiadaczy akcji, spółka podaje komunikaty do Elektronicznego Systemu Przekazywania Informacji (ESPI), kontrolowanego przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF).

3. Prawo do akcji nowej emisji

Jeżeli spółka decyduje się na to, by pozyskać środki finansowe, korzystając z możliwości emisji nowych akcji, dotychczasowi akcjonariusze mają pierwszeństwo w ich zakupie.

Mechanizm określany jako prawo poboru akcji nowej emisji ma w założeniu zapobiegać sytuacjom, w których procentowy udział inwestora w akcjonariacie spółki miałby ulec zmniejszeniu po emisji nowych akcji.

Akcjonariusz może temu zapobiec, dokupując w pierwszej kolejności proporcjonalną liczbę nowych papierów. Nie ma jednak takiego obowiązku.

4. Prawo do zgłaszania uchwał

Każdy posiadacz akcji – jak już wspomnieliśmy – może uczestniczyć w Walnych Zgromadzeniach Akcjonariuszy. W praktyce wymaga to dopełnienia kilku formalności, w tym otrzymania odpowiedniego zaświadczenia z biura maklerskiego i wcześniejszej rejestracji na walne.

Gdy posiadacz akcji już bierze udział w spotkaniu, może w nim aktywnie uczestniczyć, głosując nad projektami uchwał.

Warto mieć świadomość, że akcjonariusze mają prawo do zgłaszania własnych projektów uchwał, które dotyczą spraw wprowadzonych do harmonogramu Walnych Zgromadzeń.

Dodatkowo akcjonariusze, którzy mają akcje stanowiące co najmniej 5% kapitału zakładowego spółki, mogą żądać zwołania Walnego Zgromadzenia.

Inwestorzy zainteresowani tematyką Walnych Zgromadzeń i przysługujących im praw w tym zakresie powinni śledzić strony internetowe spółek, których akcje mają w portfelach. W zakładkach poświęconych relacjom inwestorskim można znaleźć szczegółowe informacje na temat zasad zwoływania Walnych Zgromadzeń oraz procedur dotyczących zgłaszania uchwał i głosowania nad nimi.

5. Prawo do udziału w majątku

W przypadku likwidacji spółki inwestorzy mają prawo do proporcjonalnego udziału w tzw. masie likwidacyjnej bądź upadłościowej oraz mogą próbować odzyskać część środków zainwestowanych w akcje.

Jako akcjonariusze muszą jednak liczyć się z tym, że nie będą jedynymi, którzy ustawią się w kolejce z roszczeniami. Wcześniej muszą bowiem zostać wzięte pod uwagę zobowiązania spółki wobec Skarbu Państwa, pracowników, a także innych wierzycieli.

Przedstawione powyżej w skrócie prawa akcjonariuszy dotyczą wyłącznie inwestorów, którzy stają się właścicielami akcji spółki. Pamiętaj więc, że nie możesz z nich korzystać np. jako posiadacz jednostek funduszu akcyjnego, który inwestuje środki w papiery konkretnej spółki.

Inne prawa mają również posiadacze obligacji emitowanych przez spółkę. O tym, czym różnią się akcje od obligacji, pisaliśmy w naszym cyklu m.in. TUTAJ.

Podobał Ci się ten artykuł? Sprawdź resztę wpisów z cyklu „Cały ten rynek…”.

Niniejszy artykuł został sporządzony wyłącznie w celach informacyjnych. Nie stanowi rekomendacji, porady inwestycyjnej, prawnej, podatkowej, reklamy ani oferty sprzedaży jakichkolwiek instrumentów finansowych, w szczególności nie zawiera informacji o instrumentach finansowych oraz warunkach ich nabywania, jak również nie stanowi zaproszenia do sprzedaży instrumentów finansowych, składania ofert ich nabycia lub zapisu na instrumenty finansowe.
Niniejszy artykuł ani żadna jego część, jak też fakt jego dystrybucji nie mogą stanowić podstawy do zawarcia jakiejkolwiek umowy lub zaciągnięcia jakiegokolwiek zobowiązania. Nie może stanowić również źródła informacji, które mogłyby być podstawą decyzji o zawarciu jakiejkolwiek umowy lub zaciągnięciu jakiegokolwiek zobowiązania.
Nie należy dla jakichkolwiek potrzeb polegać na informacjach zawartych w niniejszym artykule, ani też zakładać, że informacje te są kompletne, ścisłe lub rzetelne. Wszelkie takie założenia czynione są wyłącznie na własne ryzyko.