Strategia Rozwoju Rynku Kapitałowego w Polsce. Jak lepiej chronić inwestorów indywidualnych?
Stworzenie specjalnych sądów zajmujących się sprawami rynku finansowego, zwiększenie wymogów prawnych dla spółek emitujących obligacje czy wreszcie wprowadzenie obowiązku nagrywania rozmów klientów z doradcami inwestycyjnymi – to niektóre z propozycji, które znalazły się w projekcie Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego. Ich cel to większa ochrona inwestora na rynku kapitałowym.
Ministerstwo Finansów opracowało dokument pt. „Strategia Rozwoju Rynku Kapitałowego” (SRRK). Prezentuje w nim proponowane działania, które jeszcze przed 2023 r. mają zachęcić Polaków do bardziej aktywnego gromadzenia oszczędności. By tak się stało, muszą oni nie tylko dostać zachęty podatkowe, ale przede wszystkim odzyskać zaufanie do rynku kapitałowego. Stąd w SRRK pojawiły się nowe pomysły na ochronę inwestorów.
W kolejnym odcinku cyklu „Cały ten rynek…” wskazujemy najważniejsze propozycje zmian w tym zakresie.
1. Sądy rynku finansowego – większa liczba ekspertów od rynku kapitałowego
Jak można wywnioskować z projektu SRRK, minister finansów Teresa Czerwińska chciałaby lepiej chronić inwestorów na rynku kapitałowym. Tę ochronę miałyby zapewnić m.in. nowe instytucje podległe resortowi sprawiedliwości.
Ministerstwo Finansów proponuje, by wzorem innych państw europejskich stworzyć w Polsce dedykowane prokuratury i sądy, które zajmowałyby się wyłącznie sprawami z rynku finansowego. Trafiliby do nich prokuratorzy i sędziowie specjalizujący się w tych zagadnieniach, wspierani przez biegłych oraz Komisję Nadzoru Finansowego, Rzecznika Finansowego czy Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Autorzy projektu SRRK porównują pomysł do funkcjonującego już na polskim rynku Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Wskazują jednocześnie na konieczność uzupełnienia programu studiów prawniczych o więcej zagadnień związanych z rynkiem kapitałowym.
2. Publiczny rejestr obligacji – inwestorzy łatwiej sprawdzą kondycję spółki
Ostatnie lata przyniosły szereg informacji na temat inwestorów, którzy stracili oszczędności, bo wiedzeni chęcią sporych zysków zainwestowali je w wysoko oprocentowane obligacje spółek. Problem polegał na tym, że firmy nie spłacały w terminie odsetek od pożyczonych od inwestorów pieniędzy. Ci zwykle mieli też duże problemy z odzyskaniem samego kapitału. Często powodem takich sytuacji jest to, że spółki sprzedają obligacje w ofertach niepublicznych, co znacznie zmniejsza ich obowiązki informacyjne wobec inwestorów.
By ograniczyć tego typu sytuacje, Ministerstwo Finansów proponuje w projekcie SRRK stworzenie specjalnego, publicznego rejestru obligacji – każda firma emitująca tego rodzaju instrumenty finansowe miałaby obowiązek zamieszczenia w rejestrze pełnej informacji o zobowiązaniach finansowych w oparciu o specjalnie przygotowany na tę potrzebę formularz.
Ministerstwo Finansów proponuje również nałożenie na banki obowiązku wpisywania do takiego rejestru wszelkich kredytów czy pożyczek udzielonych spółce emitującej obligacje. Wszystko po to, by zapewnić inwestorom pełne dane na temat kondycji finansowej konkretnego podmiotu. To szczególnie ważne w przypadku małych i średnich spółek, gdy ich obligacjami nie interesuje się żadna agencja ratingowa, by wystawić swoją ocenę ryzyka kredytowego.
3. Obowiązek nagrywania rozmów – inwestorzy zyskają ważny dowód w sądzie
W sporach pomiędzy inwestorami a instytucjami finansowymi często pojawia się problem polegający na tym, że inwestorzy twierdzą, iż zostali wprowadzeni w błąd przed doradców – np. myśleli, że zakładają prostą i bezpieczną lokatę, a skończyli z obligacjami korporacyjnymi czy akcjami. Nie mieli przy tym świadomości ponoszonego ryzyka.
W projekcie SRRK resort finansów postuluje zwiększenie ochrony inwestorów przez wprowadzenie obowiązku nagrywania wszelkich rozmów doradców inwestycyjnych z klientami. Na razie bowiem taki obowiązek – zgodnie z ustawą o obrocie instrumentami finansowymi – funkcjonuje tylko w zakresie przyjmowania i przekazywania zleceń kupna/sprzedaży instrumentów finansowych. Proponowana zmiana rozszerzyłaby obowiązek nagrywania rozmów również na inne rodzaje usług. Ułatwiłoby to inwestorom indywidualnym dochodzenie swoich praw w procesach reklamacyjnych czy sądowych z firmami inwestycyjnymi.
Trzy propozycje, które znalazły się w SRRK, dość wyraźnie wskazują na problemy, które najczęściej dotykają zwłaszcza mniej doświadczonych inwestorów. A to właśnie ich właściwa ochrona i edukacja powinny być priorytetem dla wszystkich, którym zależy na budowaniu zaufania do rynku kapitałowego. Pytanie tylko czy, kiedy i jaki ostateczny kształt przyjmą nowe pomysły w konkretnych ustawach.
Niniejszy artykuł został sporządzony wyłącznie w celach informacyjnych. Nie stanowi rekomendacji, porady inwestycyjnej, prawnej, podatkowej, reklamy ani oferty sprzedaży jakichkolwiek instrumentów finansowych, w szczególności nie zawiera informacji o instrumentach finansowych oraz warunkach ich nabywania, jak również nie stanowi zaproszenia do sprzedaży instrumentów finansowych, składania ofert ich nabycia lub zapisu na instrumenty finansowe.
Niniejszy artykuł ani żadna jego część, jak też fakt jego dystrybucji nie mogą stanowić podstawy do zawarcia jakiejkolwiek umowy lub zaciągnięcia jakiegokolwiek zobowiązania. Nie może stanowić również źródła informacji, które mogłyby być podstawą decyzji o zawarciu jakiejkolwiek umowy lub zaciągnięciu jakiegokolwiek zobowiązania.
Nie należy dla jakichkolwiek potrzeb polegać na informacjach zawartych w niniejszym artykule, ani też zakładać, że informacje te są kompletne, ścisłe lub rzetelne. Wszelkie takie założenia czynione są wyłącznie na własne ryzyko.